1. Obraz mikroskopowy

- złośliwy nowotwór nabłonkowy z różnicowaniem gruczołowym, produkcją śluzu lub ekspresją markerów pneumocytów, w guzach złożonych klasyfikacja ze względu na dominujący składnik

- kryteria inwazji: typ histologiczny inny niż lepidyczny, miofibroblastyczne podścielisko współistniejące z komórkami inwazyjnymi, inwazja opłucnowa lub naczyniowa lub szerzenie się przez przestrzenie powietrzne

-Typy wzrostu:

- tapetujący/ lepidyczny/ lepidic- jasne komórki szerzące się po powierzchni pęcherzyków, kryteria różnicujące z minimalnie inwazyjnym rakiem gruczołowym / minimal invasive adenocarcinoma/- inwazja naczyń limfatycznych, krwionośnych lub opłucnej, obecność martwicy, zawiera składnik inwazyjny większy niż 5mm, widoczne szerzenie się przez przestrzenie pęcherzykowe w śródmiąższu otaczającym guz, nie wydziela śluzu

- zrazikowy/ acinarny/ acinar- większość utkania guza składa się z okrągłych lub owalnych gruczołów z światłem w środku otoczonym przez komórki nowotworowe, komórki lub przestrzenie mogą zawierać mucynę, czasem światło gruczołów może być trudne do zauważenia (jądra komórkowe spolaryzowane u podstaw, cytoplazma dośrodkowo), możliwe struktury sitowate/cribriform, gdy brak jest struktur gruczołowych i/lub obecne jest miofibroblastyczne podścielisko

- brodawkowaty/ papilarny/ papillary- większość utkania guza składa się z komórek nowotworowych usytuowanych na włóknisto- naczyniowym rdzeniu, do rozpoznania nie jest potrzebny zrąb miofibroblastyczny

- mikrobrodawkowaty/ mikropapilarny/ micropapillary- większość utkania guza składa się z kępek komórek nowotworowych tworzących rozetki pozbawione zrębu włóknisto- naczyniowego, często bez związku ze ścianami pęcherzyków płucnych, komórki zwykle sześcienne, jasne, atypia jądrowa różnie wyrażona, częsta inwazja naczyniowa, wolno unoszące się struktury przypominające pierścienie w świetle pęcherzyków oraz piaszczaki/ psammona bodies/

- lity/ solid- większość utkania guza składa się z płatów (sheets) wielokształtnych komórek, które nie tworzą struktur innych rodzajów utkania raka gruczołowego, jeżeli guz jest w 100% lity musi występować przynajmniej 5 komórek zawierających śluz na każde 1-2 HPF

- Warianty:

- śluzowy/ mucinous- komórki nowotworowe kubkowe/goblet/ lub walcowate /columnar/ z wyraźnym i bogatym śródplazmatycznym śluzem/mucyną, jądro komórkowe niewielkie położone przypodstawnie, atypia komórkowa niewielka lub brak, typy wzrostu: lepidyczny, zrazikowy, brodawkowaty i mikrobrodawkowaty, nie występuje wariant lity, IHC: CK20+ w 50%, TTF1+ w 15%, CK7+, napsyna A-

- koloidowy/ colloid- wyraźne obfite pola zewnątrzkomórkowego śluzu/mucyny/ widoczne w przestrzeniach oddechowych z niszczeniem dróg oddechowych, komórki walcowate/columnar/ lub kubkowe/goblet/ rozproszone w gniazdach w polach śluzowych z domieszką zrębu, możliwa atypia komórkowa, pseudostratyfikacja, naciek zapalny z komórkami olbrzymimi i histiocytami, IHC: MUC2+, CDX2+, CK20+, CK7 i TTF1 słabo dodatnie

- płodowy/ fetal- utkanie guza przypomina płuca płodowe, struktury gruczołowe składające się z bogatych w glikogen, nieurzęsionych komórek, atypia komórkowa niewielka, tworzenie morul komórkowych; low grade- mała atypia komórkowa i tworzenie morul, high grade- duża atypia komórkowa, brak morul, martwica, IHC: TTF1+, b-katenina+, LG chromogranina A + w 90%, synaptofizyna + w 50%, HG- glicopican+, aFP+, SALL4+

2. Immunohistochemia

Dodatnia

- TTF1- 75%, mucyna, CK7, EMA, CEA, surfactant apoprotein- 50%, wimentyna-9%, mesothelin- 5-%, p53, CD57/Leu7- 50%, kalretyniana-11%, przeciwciała specyficzne dla mutacji EGFR

Ujemna

- CK20, CK5 (zwykle), p63, P504S

3. Różnicowanie

- Czerniak (melanoma) - może wykazywać dodatnie barwienie na mucynę, dodatnie barwienia np. HMB45, MelanA

- Inne rodzaje raka płuc

- Raki przerzutowe (patrz wątroba) - jajnik, trzustka CD20+, MUC2+, jelita grubego CDX2+, CK20+, CK7-,